Page 25 - Nowe słowa na start! 8 - język polski, podręcznik

WIESZ, UMIESZ, ZDASZ Spotkanie z lekturą

LEKTURA
Adam Mickiewicz OBOWIĄZKOWA
Pan Tadeusz (fragmenty) Romantyzm

Księga I Gospodarstwo

Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie.
Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,
Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.

Panno święta, co jasnej bronisz Częstochowy 1 1 co jasnej bronisz
I w Ostrej świecisz Bramie ! Ty, co gród zamkowy Częstochowy
2
Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem! mowa o obrazie Matki
Boskiej z klasztoru
Jak mnie dziecko do zdrowia powróciłaś cudem [...], na Jasnej Górze
Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono. 2 w Ostrej świecisz
Tymczasem przenoś moję duszę utęsknioną Bramie
mowa o obrazie Matki
Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych, Boskiej z Ostrej Bramy
Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych; w Wilnie
świerzop
Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem, 3 regionalna nazwa
Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem; gatunku roślin
Gdzie bursztynowy świerzop , gryka jak śnieg biała, o żółtych kwiatach
4
3
Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała, 4 gryka
5
A wszystko przepasane, jakby wstęgą, miedzą roślina uprawna,
z której ziaren robi się
Zieloną, na niej z rzadka ciche grusze siedzą. kaszę
5 dzięcielina
Śród takich pól przed laty, nad brzegiem ruczaju , gatunek koniczyny
6
ruczaj
6
Na pagórku niewielkim, we brzozowym gaju, strumyk
Stał dwór szlachecki, z drzewa, lecz podmurowany;
Świeciły się z daleka pobielane ściany,
Tem bielsze, że odbite od ciemnej zieleni
Topoli, co go bronią od wiatrów jesieni.
7
Dom mieszkalny niewielki, lecz zewsząd chędogi , 7 chędogi
I stodołę miał wielką, i przy niej trzy stogi czysty, schludny
8 użątek
Użątku , co pod strzechą zmieścić się nie może; zżęte zboże
8
Widać, że okolica obfita we zboże,
I widać z liczby kopic, co wzdłuż i wszerz smugów 9 9 smug
Świecą gęsto jak gwiazdy, widać z liczby pługów pole
Orzących wcześnie łany ogromne ugoru , 10 ugór
10
Czarnoziemne, zapewne należne do dworu, nieuprawiana ziemia
Uprawne dobrze na kształt ogrodowych grządek:
Że w tym domu dostatek mieszka i porządek.
11
Brama na wciąż otwarta przechodniom ogłasza, 11 na wciąż
Że gościnna i wszystkich w gościnę zaprasza. na oścież

75